Başlığı gören birçok kişi neden böyle bir yazının ele alındığına şaşırabilir. Fakat şunu açıkça söylemeliyim ki; halen daha iç mimarlık mesleğinin tam olarak ne iş yapmadığını bilen yok.
Bu yazıda sizlere iç mimarlık mesleğinin özünü; aslında iç mimarlığın ne olduğunu, neler yaptığını, iç mimar olmak için ne gibi özelliklere sahip olunması gerektiğini ve benzeri özellikleri sizlere izah etmeye çalışacağım.
Evet, iç mimarlık mesleği adından da anlaşıldığı üzere mimari disiplinler arasında bir yapının iç mekanı ile ilgilenen disiplin alanının adıdır.
Çoğu kişi dekoratör ile iç mimar tanımını birbirine karıştırırlar. Bunun en büyük sebeplerinden biri ise ülkemizde hukuksal olarak henüz iç mimarlık mesleğinin haklarının koruma altına alınmamış olmasıdır. Dolayısı ile iç mimar olmayıp piyasada binaların iç mekanlarına en ufak müdahalede bulunabilen herkes kendisini iç mimar ismi ile adlandırıp, birçok kişinin “iç mimarlık” hakkında yanlış kanılara varmasına sebebiyet veriyor.
Peki İç Mimarlık Nedir? Ve İç Mimarlık ile Dekorasyonun farkı nedir?
Öncelikle iç mimarlık mesleğinin tanımı ile başlamayalım:
İç mimarlık, yukarıda bahsettiğimiz gibi yapının içerisine yapılan “HER TÜRLÜ” müdahale yetkisine sahip olan meslek disiplini ve meslek profesyonelliğidir.
İç mimarlar, tüm mekanların; duvar, tavan, zemin, doğal ve yapay aydınlatma, havalandırma, sirkülasyon alanı oluşturma, ergonomik yaşam alanı tasarlama, ürün, obje ve mobilyaların konumlandırılıp tasarlanmasına kadar tüm detayları kapsayan bir bilim, bir meslek disiplinidir.
Bir iç mekan tasarımını oluşturan tüm doneler iç mimarlık mesleği disiplininin alanına girmektedir.
Renkler, prizler, priz modelleri, mobilya, mobilya malzemeleri, kaplamalar, ahşap türleri, metaller, alçılar, aydınlatmalar, ışımalar, ergonomi, koku, alan planlaması ve aklınıza gelen tüm her şey iç mimarların bilgi uzmanlığı alanına girer.
Bilgi uzmanlığı alanına girmesi demek; doğru malzemenin kullanılması, yaşanabilenecek her türlü tehlikenin, maddi ve manevi zararın önüne geçilmesi demektir.
İç mimarlar, tasarım kurgusunu sadece ürün ve tasarım açısından değerlendirmezler. Buna türlü insan davranışları analizleri, psikanaliz gibi diğer önemli faktörleri de ekler ve bunları da göz önünde bulundururlar. Böylece mekanda yaşanabilecek problemler profesyonel kişilerce minimalize edilerek verimli yaşam alanları oluşturulur.
Yanlış tasarımlar sadece maddi olarak değil, kimi zaman önemli sağlık problemlerine de yol açtığı çeşitli bilim araştırmalarında sıkça rastlanmaktadır.
Yapılan araştırmalarda, iç mekan tasarımlarının kişilerin psikolojisi üzerinde olumlu-olumsuz önemli etkiler bıraktığını saptamıştır. Örneğin ofislerde kullanılabilecek yanlış aydınlatma ışın rengi ve aydınlatmanın konumlandırılması çalışanların motivasyonunu düşürebilirken, doğru uygulanmış, tercih edilmiş ve konumlandırılmış aydınlatmanın da çalışanların motivasyonunu arttırdığı gözlemlenmiştir.
Kısaca iç mimarlar, aldığı meslek disiplini eğitimi ile mekanlarınızın ve sağlığınızın maddi manevi doktoru olup aynı zamanda bir nevi mekan psikoloğunuz olurlar. Sonuç olarak bu meslek; psikolojik olarak ise sürekli size kendinizi iyi hissettiren ve huzur veren mekanlar tasarlamanın meslek uzmanlığı alanıdır.
Dekorasyon ise bir mekanın süslenmesidir. Günümüzde dekorasyoncuların geneli, iç mimarlardan aldığı doneler doğrultusunda iç mimarın çizelgesi ile hareket eden uygulamacı kişilerdir. Fakat maalesef ülkemiz koşulunda dekorasyonculuk iç mimarlık ile denk tutulmaktadır.
Kısacası dekoratör duvarın önünü boyayan, iç mimar ise o duvarı yıkabilen kişidir.
İç mimarlar hangi özelliklere sahiptirler?
İç mimarlar meslek doğası gereği;
Sürekli araştıran,
Renkli kişiliğe sahip,
Her konuda ufak da olsa bilgi sahibi olan,
Hayal gücü kuvvetli olan,
Analitik düşünce yapısına sahip olan,
Yaşanabilecek olasılıkları kestirme yetisine sahip olan,
Daima bir sondaki adımı düşünen kişilerdir.
Hatta iç mimarların en önemli özelliği, kişiliklerini anlatırken olumlu yöndeki maddelerin sonun zor getirildiğidir…
Y. İçmimar Eşref Zeki PARLAK
Bir istanbul barosu kadar mevzuatını hayata geçirebilse ve bu konuda yeteri derecede bilgi akışı sağlayabilse.
Bizler ozaman dekorasyoncu olmaktan kurtuluruz.
Y. İç mimar
İlkay kaya
Interior Architecture(İç Mimar) ile Interior Designer (İç Tasarımcı) bunları meslektaşlarımız karıştırmaktadır. Türkiye’de maalesef bu iki ayrı branş tek bir meslekte bulunduğundan ve yasal olarak zeminler hazırlanmadığından olaylarda durum ve imkanlara bakarak dekorasyonculuk ile zevkler ön plana çıkmaktadır fakat mesleğin gelişim sürecine bakacak olursanız bu durum bu şekilde ele alınması yanlış yönlendirmelere sevk etmektedir.İç Mimari temelinde bir sanat bilimidir iç tasarımcılık ise bir tarz şeklidir.Bu iki kavram Moda ile tarz gibi ele alabilir.İç mimarinin temel kuralını örneklendirme ile ele alacak olursak bir mekana girdiğinizde mevcut masa,sandalye,koltuk ve benzeri elemanları gözünüzden kaldırın ve mekanın içten dışa vurumculuk şeklinde kişilerin özelliklerine ve yaşam koşullarına göre adapte ederek oluşturun.Tarihin bize getirdiği ve değişmez yapıları es geçmeyerek ki bu kullanıcıların hangi mimari akıma elverişli olduğuyla alakalı,mimarlığın üç şartını gözeterek yapılacak çalışmayı şekillendirin ve sonucunda aynı bir ressam gibi tablonuzu asın.Biliyorsunuz ki bir ressam yaptığı tabloyu size sözlü olarak açıklamaz yani bu tabloda aşkı sevgiyi anlattım demez.İç mimari de de durum böyledir.Oluşturulan mekanda kullanıcı zevkleri sizin kendi zevklerinizden daha iyi olabilir daha iyi bir masa veya oturma ünitesi seçebilir.Örneğin tasarladığınız mekanda kullanıcı kendi zevkine uygun bir masayı bile sizin belirlediğiniz bir yemek alanınına koyuyorsa bu iç mimarinin başarılı olduğu anlamına gelmektedir.Çünkü mekan algısı masanın yerinin orası olduğuna kullanıcıya siz söylemeden sanatınızla iletilmiş olacaktır.Ben kişisel olarak size bunu umarım en iyi şekilde anlatabilmişimdir.
Öncelikle, aynı fakülteden mezun olmamız ve bir çeşit meslektaş olmamız sebebi ile (mimarım) yazınızı sonuna kadar okudum. İç mimarlığın saygı değer bir meslek olduğu hakkında hiç bir şüphem yok, ayrıca bir projenin tasarımdan uygulamaya interdisipliner bir çalışma ile üretilmesi gerektiğini her zaman savunmuşumdur. Ancak, Dekorasyon konusunu yanlış anladığınızı düşünüyorum. Yani dekorasyonCU uygulamayı yapan kişiler değillerdir. Dekore etmekten yani süslemekten gelen dekorasyon kelimesinin ülkemizde yanlış kullanıldığı bir tespit olabilir, fakat adı iç mimarlık dergisi olan bir sayfada böyle bir açıklama yapılması mesleğimiz adına rahatsızlık verici. İç mimarların işine hiç bir disiplinden insanın karışmaması gerektiğine vurgu yazıyı okuduktan sonra, yazarın başka yazılarında “Burada yazacağım yazı tamamen bir mimar bakış açısı ile; özellikle yüksek lisans tezi ‘Kent Kimliğini Etkileyen Faktörler’ olan bir araştırmacı olarak eleştireceğim.” gibi bir cümle ile kendini tanıtıp mimarı bile aşan, bir şehir plancısının ilgi alanına giren konularda ahkam kesmesi komik gerçekten.
Güzel kelimeler ama yanlış kişiyi tarif etmişsin. Bu dediklerinin tamamını mimar yapar. Duvarı iç mimar yıkamaz mimar yıkar ayrıca rengini de belirler. İç mimarlık akademisyenler tarafından uydurulmuş bir meslektir. Mimar inşa eden eden ortaya çıkarandır. İçi dışı olmaz. Yazınızda anlatmak istediğiniz fark aslında yoktur. Acı ama gerçek iç mimar demek dekoratör demektir. Ben bu güne kadar max ile çizim yapmaktan başka iş yapan ve duvar yıkabilmek için tadilat projesine imza atabilen iç mimar görmedim.
Yanlış düşünüyorsun .Bir konuyu özellikle teknik konularda konunun genel hak ve hukuku ile kuruluş temelli incelemek gerekir bu normlar bir görüş ile anlatılacak mesele değildir .İç mimarlık yukarıdaki arkadaşın belirttiği gibi iç tasarımcı ile iç mimarlık maalesef karıştırılmaktadır.Mimarlar bir yapıyı tasarlarken içerisinde kimin oturacağını öngörmez .Fakat iç mimarlar için kullanıcı önemlidir.(Detaya girmiyorum örn:bazen Standart kapı genişlikleri veya dolap yükseklikleri her kullanıcıya uygun değildir.)
Bu durumu çözmek bir çok insanı rahatsız edeceğinden kimse uğraşmıyor . Normalde güzel sanatlar fakültesi ve Mimarlık fakültesi aynı diploma veriyor fakat farklı dersler ile iç mimar eğitimi veriyor burası konunun hassas noktası.uzun uzun anlatmak isterdim ama akademik olarak terimler ve yetkilerinde piyasa koşulları ve meslek temelleri zayıf olduğundan bu konu kabullenilmesi zor bir durum. Şu anda Tıp dalında kişiye özel hizmetler veriliyor genel olarak kabul edilmiş bir tedavi belki size zararlı olabiliyor bu gerçeği onu şu yapay bunu bu yapar gibi basite indirmemek gerekmektedir.
Genelde şöyle basit tanımlayalım mimar yaratır dekorasyoncu uygular
Duvarı ben de yıkarım niye yıkamayım. Alırım balyozu elime pat pat pat … yıkılır. Mimar ve İç Mimar ve Peyzaj Mimarı bir Projede ortak çalışır.Bu saydıklarım Mimar dır bu arada.Mimarlık insanın temel ihtiyacı olan barınma ihtiyacından kaynaklı çok eski tarihlere (Çok Eski) kadar uzanan bir geçmişi olan meslektir.Fakat günümüzdeki “Mimar” Kelimesi bu üç meslek grubunu kapsadığı gibi ayrıca bireysel meslektir.Bu mesleklerde iş yapan insanların temel görevi bir işi en verimli şekilde en iyi ve en kısa zamanda koordineli bir şekilde bitirmektir.Mesela siz bir şirkette çalıştıysanız 1000000m2 lik yapıyı oturup tamamını size verip bitir şunu diyorlar mı …(diyorlarsa yanlış yapıyorlar).Bu bir ekip işidir.Sanırım böyle bir proje veya etik kavramlara uyulmayan yerlerde çalışan arkadaşlar yaşadıkları tecrübeleri mesleğin geneline vuruyor tıpkı senin duvarın gibi.Aynı şekilde Doktor meslek olarak böyledir zaman içinde genel tabiri kalmış fakat dalları olmuştur Üroloji de Doktor,Nörolojide deki de Doktor fakat ihtisası var.Tıpkı Mimarlar,İç Mimarlar,Peyzaj Mimarları gibi. Mimarın Yaptığı ve sanatsal yönden uzun süre kalması (Çok Uzun) hedeflenen yapılar zamanın getirisi ile farklı kullanıma gereksinim duyabiliyor.(Örnek vereyim İngiltere’deki TATE Modern Müzesi bir Elektrik Santraliydi) Bu gibi yapılar genel olarak ihtiyaç değişikliğine gidildiğinde projenin ilk Mimarının tezgahından geçemiyor maalesef.Bu gibi yapılar ister büyük ölçekte olsun ister konut bazlı olsun kullanıcı veya kullanım amaçlarından kaynaklı değişiklerde bir çok meslek dallarına ihtiyaç duymaktadır.İç Mimarları ve İç Tasarımcıları bir tutmak da yanlıştır bu konu ciddi uzunlukta olacağından yazmayacağım.Kısaca konuyu “bende çok zevkli biriyim, anneannem de çok zevkli bir kadındı gibi bir baza indirmek mesleklere zarar vermektedir.Türkiye gerçeklerinde her şey mümkündür.Mimar demek kaşe basmaya para alan veya bir inşaat firmasında bulunması zorunlu olan kimse desem size nasıl hissedersiniz.Sizin bu yaptığınız yorum mesleğinize yakışmamış duvarınızın da seçtiğiniz rengini belli etmiş.