Alper Derinboğaz Beylikdüzü Yaşam Vadisi Köprü ve Bağlantıları Projesi
Açılan yarışmada 1. mansiyon ödülüne layık görülen Alper Derinboğaz yönetimindeki Salon mimarlık ofisi; Beylikdüzü’nün kalbinde yer alan yaşam vadisi için düşündükleri olasılıklar,fikirler ve senaryoları ”Vadiyi Yaşatmak” başlığı altında topluyor.Tüm disiplinler (mimarlık,mühendislik,planlama…) bu başlık altında bir bütün haline getiriliyor.Vadinin geleceğini şekillendirecek olan tüm kararlar yaşam vadisinin, yaşanabilir erişilebilir, sürdürülebilir, uygulanabilir ve yaşatılabilir olması hedefiyle birbirlerini tamamlıyor. Yaşam Vadisini Yaşatmak kurgusunu;VADİYE ULAŞ! VADİYİ DUYUMSA! ve VADİYİ SEYRET olarak 3 temel başlıkta inceliyor ve detaylandırıyor.Projenin temel ilkelerine gelince;günümüzde farklı aktörlerin hassasiyetini ve katılımını gerektiren, stratejik bir konuma sahip bir bölgenin korunarak yaşatılması ve yaşatılırken kullanıma açılması gerekliliği kaçınılmaz bir gerçek olarak önümüze çıkıyor.Günümüzde parkların tasarlanması için sivil toplum kuruluşlarının kamusal alanlara yön verdiği ve yönetim mekanizmalarının üzerindeki yükü paylaştığı görülüyor.Hal böyleyken proje yaklaşımının ilk koşulu olarak; vadinin yaşatılması için gereken kamu katılımı, uygulamalar için ihtiyaç olan fonlar için başvurulacak destekler ve tüm süreçlerde dahil olacak alt grupların ve aktörlerin organizasyonu, ayrıca projenin aktif tanıtımını sağlayacak bir yapı oluşturulmak istenmiş.Projenin sorumluluğunu üstlenmesi hedeflenen bu sivil toplum dayanışması ”Vadi Vakfı” olarak adlandırılmış.Proje kaynaklarıyla ilgilenmesi aynı zamanda şeffaflığı denetlemesi kısaca aktif bir rol alması amaçlanmış.
KENT ÖLÇEĞİNDE YAŞAM VADİSİ (Planlama)
BİR EKO-SİSTEM
Küçükçekmece ve Büyükçekmece Gölleri arasındaki bölgenin doğal formunu 4 adet kuzey ve güney yönünde uzanan ekolojik koridor şekillendiriyor. E5’in oluşturduğu yapay bariyer, bu bölgenin doğal yapısının sürdürülebilirliğini tehdit edici bir rol oynuyor. Bu koridorların tamamının kuzey-güney sürekliliği E5 tarafından kesintiye uğruyor. Koridorların ikisi, göl kıyıları ile eğimli araziler boyunca uzanmakta doğal karakterleri, yerleşime uygun olmayan topografyası ve koruma kuşakları sayesinde nispeten korunmuş durumda. Diğer iki dikey koridor ise Haramidere ve Kavaklıdere havzaları. Dere yatakları büyük ölçüde ıslah edilmiş ve doğal izini kaybetmiş ve çevrelerindeki düzensiz yapılaşmanın olumsuz etkilerine maruz kalıyor. Bu doğrultuda, Kavaklıdere’nin yaşam vadisi olarak tanımlanıp doğal karakterinin sürdürülebilir kılınması önem taşıyor. Proje kapsamında, vadi boyunca önerilen fonksiyonların bu amaca hizmet etmesi hedefleniyor. Proje alanın doğal dokusunun sürdürülebilirliği açısından E5’in oluşturduğu bariyerin aşılması ve dört dikey koridoru birbirine bağlayacak bir sistem olarak tasarlanması gerekiyor. Özellikle, E5 bariyerinin aşılması için dere havzalarının E5 ile kesiştiği noktalarda, havzaların doğal sürekliliğini sağlayacak mekânsal tasarım çözümlerinin geliştirilmesi öneriliyor.
İmar planlarında, Beylikdüzü’nün güney kesimlerine yaygın bir şekilde konut alanları önerilmiş; bununla birlikte, bütüncül bir yeşil sistem geliştirilmemiş. Yaşam Vadisi, kentin esas doğal ve rekreatif aksı konumunda. Bu yüzden ” Yaşam Vadisi”nin kent içine sokulması ve özellikle, güney kesimindeki konut ağırlıklı dokunun içine sızacak bir yeşil sistemin geliştirilmesi önem taşımakta. Hem bölgesel yeşil koridorları birbirine bağlayacak, hem de kentlileri Yaşam Vadisi’ne ulaştıracak kılcal yeşil doku proje kapsamında önerilmektedir. Bu dokunun farklı doğallık kademelerinde tasarlanarak tedricen kente sızması öngörülmektedir.
Proje kapsamında önerilen yol sistemi ise, kuzeyde, E5 üzerinden bulunan odakları, orta kesimde, Gürpınar, Kavaklı ve Yakuplu köy merkezlerini ve güneyde ise marinalar, Yaşam Vadisi ve liman çevresindeki potansiyel kentsel odakları birbiriyle ilişkilendirmeyi amaçlamıştır. Bu doğrultuda, E 5’e paralel 2 bulvar önerilmektedir. Bu bulvarların E5’e kadar uzanan bağlantılarının ise Gürpınar ve Yakuplu üzerinden geçmesi, hem köy odaklarının desteklenmesi hem de vadinin doğal karakterini tehdit edecek geniş yol bağlantılarının engellenmesi için önerilmiştir.Böylelikle proje alanı, erişilebilirliği güçlü, ama aynı zamanda, doğal işlevlerini korumak adına mekânsal olarak geri çekilmiş bir şekilde konumlandırılmıştır.Proje içerisinde kentsel dokudan gelen akslarla vadi zone’lara ayrılmış, bu zonelar tema ve işlevlere bölünmüştür.Gençlik zonu, bağlama zonu, rekreasyon zonu, dönüşüm zonu ve üretim zonu olmak üzere kuzey güney aksında altı bölgeye ayrılmıştır.Suyu serbest bırakmak,doğal peyzajı iyileştirmek,projenin en önemsediği konulardan biri olarak; tasarlanan strüktürler sayesinde farklı yaya deneyimleri yaşatmak projenin kapsamında yer almaktadır. Minimum kapalı hacimle en geniş mekanları işlevlendirecek bir tasarım stratejisi benimseyen projede; bilgilendirme noktası, servis alanları ve tuvaletleri kapsayacak alanlar kapalı hacim içinde çözülmüş buna karşın yeme – içme, kitap okuma, dinlenme ve toplanma gibi kullanımları ziyaretçilerin açık mekanlarda parka ve doğaya dahil olarak yaşaması amaçlanmıştır.