Merhaba…Dünya üzerinde bizleri görkemiyle büyüleyen yapıları anlatmaya devam ediyoruz.Bu hafta Dünya’nın yedi harikasından biri olan Tac Mahal hakkında bilgi veriyoruz.
TAC MAHAL
Tac Mahal, Babür İmparatorluğu 5. hükümdarı Şah Cihan (1593-1666) tarafından, o zamanki imparatorluğun başkenti olan Hindistan’ın Agra şehrinde, Jumna (Yamuna) Nehri’nin kıyısında yaptırılmıştır. (Babür Şah’ın Hindistan’da kurduğu Türk İmparatorluğu, Hindistan’da 332 yıl (1526-1858) boyunca egemenliğini sürdürmüştür.Bir isyanı bastırmak için ordularıyla Burhanpur’a giden Şah’a dokuz aylık hamile olmasına rağmen her zamanki gibi eşi Mümtaz Mahal (Ercümend Banu Begüm) de eşlik etmişti. Mümtaz Mahal, 14. çocuklarını doğurduktan sonra kanama sebebiyle 1631 yılında öldü. Şah Cihan, eşinin ölümünden sonra 2 yıl yas tuttu. Artık devlet işlerine ilgisini kaybeden hükümdar, teselliyi sanat ve mimaride buldu. Eşinin ölümünün ertesi yılı 1632’de Tac Mahal’in temeli atıldı. Bugün Hindistan’ın en fazla turist çeken bölgesi olan Tac Mahal için anlatılan efsaneye göre;yapımı bittikten sonra yapımında görev alan işçilerin kolları aynı yapıttan bir tane daha yapmamaları için kesilmiştir. Bulunduğu şehrin birçok noktasından açıkça görülebilen Tac Mahal, Türk-İslam Mimarisi’nin en önemli yapıtları arasında yer almaktadır.Dünyada aşk için dikilmiş en büyük ve en güzel anıt olarak kabul edilen bu türbe, Şah Cihan’ın büyük bir aşkla sevdiği eşi Ercümend Banu Begüm’ün doğum sırasında ölmesi sonucunda, onun anısına yaptırılmıştır. Yapı aynı zamanda çocuk doğururken ölen kadınların kutsallığı inanışına bir atıfta bulunur.Cennet tasvirini yapılaştırmak gibi ciddi bir iddiayla yola çıkılan yapıtta;Şah’a yapının şimdiki halinde karar kılabilmek için tam ikibin maket gösterilir.İslam, İran, Osmanlı, Türk ve Hint mimarisinin birleşimi olan Taj’da, baş mimarlardan sonra Osmanlı’dan iki mimar çok önemli katkıda bulunmuştur. Mimar Sinan’ın öğrencilerinden İsmail Efendi ana kubbeyi tasarlamış, Üstad İsa’nın da genel tasarımda büyük etkisi olmuş ve öğrencisini projenin baş mimarlarından biri olarak görevlendirmiştir.Tac Mahal’in yapımında parlak, ince mavi damarları olan beyaz mermer kullanılmıştır. Aynı mermerden yapılan ve yerden yüksekliği 82 metre olan kubbe, Mimar İsmail Efendi tarafından yapılmış ve 1648 yılında tamamlanmıştır.Kubbe üzerinde altınlı bir alem vardır. Türbenin beyaz mermerden 4 minaresi vardır. Anıtın dört yanına Hattat Serdar Efendi tarafından Yasin suresinin tamamı yazılmıştır.Agra ilinin dışında Yamuna Irmağı’nın kıyısında bulunan ve 305×580 metre ölçülerinde dikdörtgen bir avluda yer alan Tac Mahal, dört cephesinin ortalarında 33 metre yüksekliğindeki taç kapılarıyla 75 metre yüksekliğindeki anıt kubbeyi çevrelemektedir.İç mekanı örten 30 metre yüksekliğindeki alt kubbeyle üst kubbe arasında türbe mekanı kadar ölü hacim bulunmaktadır.
KADININ RENKLERİ
Gün içinde farklı renklere bürünen Tac Mahal. gün doğumuyla birlikte pembemsi ve en güzel rengini gösterir. Kısa bir süre sonra beyaz görünümüne döner. Ayışığıyla beraber de altınımsı bir renk alır. Efsaneler bu eşsiz özelliğin kadınların, özellikle de Mümtaz Mahal’in his değişikliklerini yansıttığını söyler.
Dış tasarımındaki işlemeler, mermerlerin içi oyulup, titizce kesilerek minicik taşların mermerlerin içine teker teker yerleştirilmesiyle oluşturulmuştur. Yapının içinde ve dışındaki işlemelerde Kuran’dan birçok ayet de bulunmaktadır.Tac Mahal, kubbesi ve dört köşesindeki minareleriyle, hangi yönden bakarsanız bakın simetriktir. Minareleri depremde dışa yıkılsın diye hafif dışa eğik olan yapıda simetrik olmayan tek yer anıt mezarlardır. Şah Cihan’ın mezarı İslam geleneklerine uygun olarak kadınından üstün ve yüksektedir.Şah Cihan’ın kendisi için Yamuna Nehri’nin diğer yakasına; Tac Mahal’in hemen karşısına Tac Mahal’in siyah mermerden bir kopyasını yaptırmak istediği ancak Alemgir Şah’ın iktidara geldikten sonra inşasına başlanan yapıyı yıktırdığı söylenir.Tac Mahal, 1983’ten bu yana UNESCO’ nun Dünya Mirasları Listesi’nde yer almaktadır.