Dalgalara Başkaldıran Deniz Feneri; La Jument

Lacivert ve gri gecelerde titreyen bir ışık. Denizciyle fenercinin ortak ışığı. Okyanus ve denizlerin en ihtiyar bekçileri, deniz fenerleri..

Geçmişten günümüze pek çok duyguyu sembolize etmesi ve yalnızlıklarıyla zihinlerdeki yeri yadsınamaz. Günümüzde işlevini artık pusula ve navigasyon araçlarına bıraksa da deniz fenerleri nostaljik anlamını koruyor, pek çok film,kitap ve şiire konu olmaya devam ediyor.

Tüm bu genel algılar bir yana başrolde, benim en çok ilgimi çeken Fransa’daki ‘La Jument’ isimli deniz fenerine değinmek istiyorum. Kendisiyle bundan 4 yıl önce araştırmalarım sırasında tanıştık ve kendimi bir fotoğrafı hayranlıkla izlerken buldum.

‘La Jument’ Fransa’nın Atlantik Okyanusa doğru uzanan batı kıyısında, Ushant adasının 300 metre açıklarında yer alıyor. Bu alan, şiddetli fırtına, dev dalgalar ve güçlü akıntılar ile Avrupa’nın en tehlikeli denizlerinden biridir. (Iroise Denizi) 1888-1904 yılları arasında 30 gemi bu dalgalar arasında kaybolmuştur. Bunun sonucu olarak da 18. yy’da Fransa’daki deniz fenerlerinin üçte birinden fazlası bu kıyıya inşa edilmiştir.

20 Şubat 1904 tarihinde bir bakanlık kararnamesiyle somut bir kaya üzerine kule inşa etme kararı alınmıştır. Ve bu karar ilk olarak Paris Coğrafi Derneği üyesi Charles Eugene Potron’un vasiyetnamesinde geçmektedir. Aynı zamanda vasiyetnamede 400.000 Frank masrafın karşılanacağı da belirtilmiştir.

Yapının inşası 1904 yılında başlamış, 1911 yılında bile tamamen tamamlanmamıştır. Bunun sebebi deniz ve havanın zorlu koşullarıdır. Yapının kaba inşasının bitmesi 7 yıl sürmüş (15 Ekim 1911) ancak bunun üzerinden 3 yıl da iç mekanı tamamlamak için geçmiştir.

Yapım sırasında gördüğü zarar sonucu yapılan onarımlar da düşünülerek toplam maliyetin 850.000 Frank olduğu tahmin edilmektedir. Zemin 7m çapında, yükseklik 48m, 7 katlı yapı; Fener ve sekizgen taş kule şeklindeki galeri dairesel beton taban üzerine monte edilmiştir.1940 yılında tamamen sağlam bir temele oturtulabilmiştir.

1989 yılının Aralık ayında çok büyük bir fırtına çıkmış ve dalgalar öyle yükselmiş ki, La Jument fenerinin camlarını paramparça ettiği gibi o sırada orada görevli olan Théodore Malgorn’u ölümle burun buruna getirmiş. Dalgalar bekçinin kaldığı odadaki neredeyse tüm eşyaları sürükleyip götürmüş.

Malgorn çaresizce ne yapacağını düşünürken helikopter seslerini duymuş. Kurtarma helikopterinin geldiğini düşünerek helikoptere kendini göstermek için fenerden dışarıya baktığı esnada dev bir dalga adeta feneri yutarcasına gelmiş. Ve o an fırtınanın fotoğrafını çekmek için gezintiye çıkan Jean Guichard’ın kadrajına girmiş.

 

 

Dipnot: Jean Guichard 1952 Paris doğumlu fotoğrafçıdır. Hayatı boyunca deniz fenerlerinin fotoğrafını çekmiş ve deniz feneri fotoğrafçısı olarak ünlenmiştir.

 

Son olarak La Jument isminin kısrak anlamına geldiğini de belirtmek istiyorum. Tüm bu dalgalar ve hava karşısında, yapımından itibaren hatta yapım aşamasındayken bile ayakta kalmayı başaran kule isminin hakkını fazlasıyla veriyor diye düşünüyorum.

 

 

Değerli eserlerin ortak özellikleri zamanla sınırlı kalmayıp yeni bir zamana anlam katabilmelerinde gizlidir. Umarım La Jument’in tarihi ışığı yeni zamanlara uyum sağlamaya ve anlam katmaya devam eder.

 

 

Rumeysa Gülgönül

Kaynak: www.unc.edu/~rowlett/lighthouse/fns.htm

www.amusingplanet.com/2014/11/the-wave-swept-lighthouse-of-brittany.html