Modernizmin Panzehiri: Feifei Feng’den Jinan’daki Apartman Bloklarına 7 Müdahale

Modernizm, kültürü alışkanlıklara ve tarihçiliğe bağlayan bagajları atmaya yönelik sitilistik bir evrimdi. Ancak, mimari bir stilden daha fazlasıydı: Değişkenliği ortadan kaldırmak, aynılık ve yeniden üretilebilirliğin kolaylığıyla zevk almak anlamına gelen, yeni ve evrensel bir yaşam şekliydi. Motel odalarından, Starbucks‘dan veya favori mağazanızdaki gömlek büyüklüğü gibi çoğaltmanın güvence verdiği herhangi bir durumdan bahsederken Modernizm tarafından rahatça ayartılırız. Fakat hareketin en büyük savunucuları, hükümetleri ve geliştiricileri, modernizmin stilini büyük konut bloklarında -Amerika’da moda dışında uzun zamandır var olan tipoloji gibi- aşırı uçlara itti. Fakat hızlı bir ekonomik büyümeye odaklanan ve kentlerdeki nüfuslarına yoğunlaşmak isteyen ülkelerde kusursuz olmaya devam ediyor.

Herhangi bir Çin şehrinin periferisinin havadan çekilmiş fotoğrafına bakarsanız, bir silikon devre kartındaki modüller gibi yerden yükselen kulelerin monotonluğunu görebilirsiniz. Dikkatli bakışlarla zevksizliği gösteren Tasarımcı Feifei Feng‘in “Kentsel Oyun Evi: Yedi Eylemle Bir Komünal Drama” adlı projesi, bitişik konutlarda yaşamanın kendiliğindenliğini ve teatrallığını yenilemek için tasarlanmış sosyal alanlar (“revüler”) ekleyerek, Jinan‘daki dört ve altı katlı apartman alanlarında bir dizi müdahale ya da eylem öneriyor.

2010 nüfus sayımına göre altı milyonu aşan Jinan, Shandong eyaletinin başkenti ve Pekin ile Şangay arasındaki yolun yakınında bulunuyor. Çin’in sanayileşmiş sahillerindeki çoğu şehir gibi, Jinan’ın nüfusu 20. yüzyılın ortalarından beri katlanarak artmakta. Bu büyümeyi göstermek için Feng, değişen kentsel stratejilerin Jinan’ın sokaklarını ve mimarisini nasıl değiştirdiğini açıklıyor. M.Ö. 1100 yıllarında avlulu evlerin oluşturduğu düzensiz ızgaralar olarak başlayan şey, 1900-1949 yılları arasındaki yabancı imtiyazlar döneminde çok katlı ticari yapılara ve daha sonra uzun sosyalist tarzda apartman bloklarına (1949-1978) ve nihayetinde Çin’deki ekonomik reformu (1978’den günümüze) karakterize eden yüksek süper bloklara dönüştü. Bu değişiklikleri bağlamsal olarak ele alan Feng, dramatik kent baskısında yerel kültürlerin ve geleneklerin nasıl kaybolduğunu açıklıyor. Önerilen “revüler” bazı karakteristik unsurları, Jinan’daki kentsel yaşama geri getirmeye çalışıyor:

Genellikle “Pınarların Şehri” olarak anılan eski Jinan, kentin zengin yer altı sularının bitişiğinde kök salmış belirgin bir su kültürüne sahipti. Feng’in üç eylemi bu kültürü yeniden canlandırmayı hedefliyor: “Bahar Suyu Koleksiyonu”, “Canlı Oda” ve “Açık Hava Su Gösterisi”.

İlki, iki apartmanın arasında, suyun güvence altına alınmasına ilişkin günlük ritüeli canlandıran kovalarla doldurulan bir su toplama kulesi öneriyor.

İkincisi, Canlı Oda, havuzlu komşu zeminler ve bitişik konut bloklarına bağlanan balkonlar aracılığıyla konutların çıkıntılarıyla konik biçimli pagodalar (uzakdoğu tapınağı) üreterek ortak bir banyo kültürünü yeniden canlandırmaya çalışıyor.

Açıkhava Su Gösterisi ise yerel su kaynaklarının imkanları içinde geleneksel su oyunu ve egzersizleri mümkün kılmak için bloklar arasında bir havuz yaratmayı ve mevcut dolaşıma çeşitli yüksekliklerde dalış tahtaları ekleyerek yapı kompleksine rahatlama ve eğlence katmayı amaçlıyor. Kova ile su toplamak acayip bir şey olabilir, ancak bölgenin doğasındaki jeolojiyle yeniden bağlantı kurmak için su kullanmak, modernizmin temel başarısızlıklarına ve doğadan soyutlanmış hedeflerine dikkat çekmekte.

Diğer dört eylem Jinan kentiyle daha az bağlantılı olmakla birlikte apartman bloklarının genel handikaplarını düzeltme yoluyla yakınlaşan ilgi/çıkar alanları üzerinden sosyalliğe duyulan ihtiyacı da işaret etmekte.

“Büyük Gökyüzü Sahnesi”, bir asansöre benzer şekilde apartman bloklarından birine yerleştirilen hareketli bir oda. Bu oda, binanın farklı katlarındaki kamusal alanlar arasındaki erişimi sağlamayı hedefliyor. Feng, hareketli odanın, tai chi ya da konserler için kullanılabileceğini söylüyor ve bitişik alanların berber ya da masaj salonu gibi ticari işlevler barındıran işler için de potansiyel taşıdığına dikkat çekiyor.

Teraslardan birinde yer alan bir dizi “revü”den oluşan “Sohbet Bulutu”, Yin-Yang kütüphanesini, bir tartışma terasını ve ezber ve okuma için yalnızlık sağlayan alanları içeriyor.

Çocuklar için yapılan “Büyülü Labirent”, bir çeşit dikey oyun alanı görevi görüyor. “[Çocuklar] merdivenlerden yukarı çıkıp kayalara tırmanıyor, yengeç gibi yürüyor, kendilerini ip haline getiriyor, bazen düşüyor, engelleri aşıyor, yürüyüş yapıyor, Spider Man’i, King Kong’u oynuyor ve kendi şovlarını yapıyor”.

Son eylemi, “Şerit Pist”, iki kat arasında zikzak oluşturuyor ve moda şovları için kullanılabilir bir alan yaratıyor. Bu alan aynı zamanda komşu binaların ikisini birden çok seviyede birleştirmesiyle başka pratiklere de olanak sağlıyor.

Feng’in önerisinde, “revüler”, Jinan’ın apartman bloklarının aynılığına karşı ısmarlama bir panzehir görevi görüyor ve her bir “eylem” anekdotlar ve titiz çizimlerle tamamlanıyor. Feng’in tasarımın büyük ölçekli meselelere yalnızca yüzeysel cevaplar verdiği savunusuyla birlikte asıl sorunun Modernizmin toplumu düşünen tarafının, insanların yaşayabilecekleri ucuz, yavan ve tekdüze hacimler yaratan politikalara soyutlanmasında yattığını söyleyebiliriz.

Feng, ilk etapta insanları organik olarak şehirlere çeken sosyalliğin ve doğallığın unsurlarını yeniden canlandırmak için yola koyulmuş. Kayba dair bu üzücü, herkesin bildiği gerçek, büyük ölçekli şehircilik eylemleri için geliştiricileri değil mimarları çağırıyor. Bu çağrıya kulak veren Feng gibi sosyalbilim düşünürlerinin sivil fikirleri de bu kayba bir başlangıç cevabı taşıyor. Feng’in “revü”leri, konut yoğunluğu ve sosyallik ile geleceğe yönelik yaşama arasında yeni kavşaklar oluşturarak Modernizmin sıkıntısını ortadan kaldıracak bir yeniden yapılandırmaya uzanıyor.

*Revü güncel espriler, skeçler, ve monologlara yer veren hafif ve eğlendirici sahne gösterisidir.