BANYOLARIN TASARIMI VE KONUMLANDIRILMASI
Banyoların gün ışığına göre en iyi konumu kuzeydoğu-güneydoğu yönüdür. Banyoların özellikle genel kullanım için giriş holünde, ayrı bir tuvaletin olduğu durumlarda konutun gece holünde yer alması tercih edilir. Tabii gaz ve su tesisatına yakınlığı da önemlidir. Özellikle borulardan gelecek sesleri en aza indirmek için konutta mutfak, çamaşırlık vb. mekânlarla yakınlığı da önemlidir.
İnsanın temel gereksinmelerinden biri de temizlenmedir. Bu mekânların tasarımında da bu mekânlar içinde gerçekleşecek eylemler, bu eylemlerin sıraları ve bu eylemler için gerekli ekipmanların belirlenmesi gerekir.
Konutta temizlik eylemleri aşağıdaki alanlarda toplanır;
Banyo
WC- Lavabo
Ev içi çalışma alanı
Bireylerin kişisel temizlikleri için oluşturulacak banyo mekânı, içinde barındırdığı eylemlerin özelliği açısından ıslak bir hacimdir. Bu nedenle konutun yıkanabilir, taşınabilir eşyalarının temizliği de genelde bu mekânda yapılır.
Konutta yaşayan insanların kişisel temizliği ve bakımı için;
Banyo- yıkanma eylemi
Tuvalet-Boşaltım eylemi
El-yüz yıkama, tıraş olma gibidir.
Konut eşyalar, giyecek ve örtülerin temizliği ve bakımı için;
Çamaşır yıkama eylemi
Temizlik araçları ile temizlik yapma
Kurutma -ütü ve diğer bakım eylemleri
Tüm bunları birleştirdiğimizde banyolarda gerçekleşen eylemler;
Yıkanma-duş alma
Soyunma-kurulanma-giyinme
Boşaltım-tuvalet-temizlik
El-yüz yıkama-bakım
Çamaşır yıkama
Çamaşır kurutma
Bu eylemlere ilişkin depolama banyo ve WC mekânlarının büyüklükleri buralarda gerçekleşecek eylemler için gerekli alanların toplamı ile oluşur.
Banyolarda eylemleri yapılış sırası, yapılış biçimi ve yapılış sıklıkları mekânın düzenlenme ilkelerini yönlendiren önemli faktörlerdir. Ayrıca malzeme seçimi ve mekânın konut içindeki konumu da önemlidir. Banyolarda eylemlerin yapılış biçimini zorlaştıran tasarımhatalarının doğuracağı sonuçlar; sağlık açısından, yaralanma, sakatlanma, hastalanma hatta ölme, psikolojik açıdan rahatsızlık, huzursuzluk, sosyal açıdan mahremiyet(görülme, işitilme endişeleri gibi) endişeleri vb.dir.
Banyolardaki donatım elemanları;
Duş teknesi-küvet
Lavabo
Klozet
Bide
Çamaşır makinesi
Kurutma makinesi
Şofben veya termosifon
Depolama alanları (kişisel eşyalar, temizlik malzemeleri ve kirli çamaşırlar için)
Bu donatım elemanları eylemlerin yapılış biçimleri, sırası ve bu eylemleri yaparken gerekli alanlar göz önünde bulundurularak yerleştirilmelidir. İşlevsel açıdan kullanışlılık sağlandığında sağlık, psikolojik ve sosyal açıdan da gerekli konfor koşulları sağlanmış olur.
Banyo mekânının düzenlenmesinde üç ana etken rol oynamaktadır:
İşlevsel ve boyutsal açıdan kullanışlılık: eylem ve donatım elemanlarının kullanıma uygun, eylem sırası da gözetilerek ve mekânda gereksiz kayıp alanlara neden olmadan düzenlenmesidir.
Sağlık koşullarına uygunluk: Gerekli hijyeni sağlamak üzere mekânın kolay temizlenebilecek özellikte ( uygun malzeme kullanımı) olması, rutubetin, rahatsız edici kokuların dışarı atılması için uygun havalandırma koşullarının olması ve işleve uygun olarak doğal ve gerekli yapay aydınlatmanın olmasıdır.
Ekonomik koşullara uygunluk: Banyonun düzenlenmesinde gereksiz ve kayıp alanlara yer verilmemesi, temiz ve pis su tesisatında tamir ve bakım kolaylığı sağlayacak düzenlemelerin yapılmasıdır.