Deprem Gerçeği ve Yapı Malzemeleri
Deprem, sel gibi felaketler yaşanırken kent yapısı bu tür felaketleri tetikleyici bir unsur olarak felaketlerin önünü açıyor.
Ülkemiz deprem kuşağında yer almaktadır. Ülkemizin çeşitli bölgelerinde, gün aşırı farklı ölçeklerde depremler meydana gelmektedir. İstanbul ölçeğinde yapı stoklarını incelediğimizde, hastalıklı yapı adedi çoğunlukta olduğu gözlemlenmektedir.Kentsel dönüşüm adı altında yapılan bina yenilemelerinde ise mevcut eskimiş yapı yıkılarak yerine bina yenilemesi yapılmaktadır. Eski sorunlar ( yeşil alan, otopark vs. ) devam edegelmektedir. Bunun çözümü için bina bazında yenileme yerine ada bazında ya da mahalle bazında yenileme yapıldığı takdirde geçmişten gelen sorunlar minimize edilecektir.
Yapılar dönüştürülürken kullanılan yapı malzemelerinde, betonarmede ısrar edildiği gözlemlenmektedir. Bunun sebebi ise ülkemizdeki BETON lobisinin her geçen gün gücünün artarak devam etmesidir. Depreme dayanım konusunda izin verilen ve hızlı kuruması için bünyesinde çeşitli kimyasallar bulunduran betonarme yapı malzemesinin yaymış olduğu radyasyon konusunda pek masum olduğu söylenemez bir gerçektir. “Yağmurdan kaçarken doluya tutulmak” deyimi betonarme için geçerlidir. Betonarme ye alternatif diğer yapı malzemeleri konusunda yabancı kalındığı bir gerçektir.
Ahşap yapı malzemesinin ormandan kesildikten sonra dahi yaşayan bir yapı malzemesi olması, iç ile dış mekan arasında nefes alan özelliğinin olması ahşabın yapı malzemesi olması konusunda, araştırma geliştirme (AR-GE) çalışmalarının yapılması, geçmiş tecrübe ile günümüz ahşap işleme teknolojileri ile harmanlanması sonucunda uzun ömürlü olması, sağlıklı olması betonarmeye göre ön planda olmasını sağlamaktadır.
Ahşap yapı malzemesinin yapılarda kullanımındaki avantajlar sırası ile; üretim ve işleme kolaylığı, yerel olarak kullanıldığında maliyet düşüklüğü, fabrikasyon üretim yapıldığında şantiye süresinin kısalması, betonarmeye göre esnek olması, ahşabın yüzeysel olarak tekstür yapısının farklı seyir sunması, gibi etkenleri sıralayabiliriz.
Deprem öldürmez, sağlıksız yapılan betonarme yığınlarının, sarsıntı şiddetine dayanmaması ve bütün yükün insanlar üzerine preslenmesi sonucunda, sakıncalı sonuçlar meydana gelmektedir. Bu sonuçları en aza indirgemek için yapı stoklarının ivedi bir şekilde gözden geçirilerek, yapı malzemesi konusunda betonarme den süratle, belirli oranda da olsa uzaklaşmak gerekmektedir.
Hüseyin AK
Yüksek Mimar